Coachende vaardigheden bij (allochtone en/of autochtone) laaggeletterden met een chronische aandoening
Zorgverleners zijn zich nog onvoldoende bewust van (de effecten van) laaggeletterdheid. In Nederland zijn er 2,5 miljoen mensen laaggeletterd, zowel allochtone als autochtone Nederlanders. Er is dus een grote kans dat ook in uw praktijk of wijk een aantal laaggeletterden behandeld worden. Zij hebben moeite met lezen, schrijven en rekenen. Veel van hen hebben gezondheidsklachten, lijden vaker aan een chronische ziekte zoals diabetes en hebben psychische klachten. Tegelijk hebben zij meer moeite met het nemen van hun zorg in eigen hand, ofwel ‘zelfmanagement’. Hoe zet je dan als zorgverlener je coachende vaardigheden in?
Multidisciplinaire training
In samenwerking met Pharos organiseerde ROS Friesland een tweedaagse training om eerstelijnszorgverleners handvatten te bieden bij de behandeling van laaggeletterde patiënten. In de multidisciplinaire training was er ruimte om ervaringen uit te wisselen, te leren van de trainer en te oefenen met een trainingsacteur.
Onder de deelnemers bevonden zich eerstelijns zorgverleners, huisartsen, praktijkondersteuners, fysiotherapeuten, praktijkverpleegkundigen en logopedisten, ook stond de training open voor zorgverleners uit het sociale domein. Zij beoordelen de training gemiddeld met een 8,2!
‘ik merk dat ik nu sneller mijn voelsprieten op heb’
Herkenning
‘Je komt wel eens patiënten tegen waarbij je denkt, snapt hij het nou wat er is gezegd? Of wil iemand niet meewerken? En nu kom je erachter dat er soms veel meer achter zit. Dat mensen laaggeletterd zijn, of niet snappen hoe een lichaam in elkaar zit, terwijl je er vanuit gaat dat iedereen dat wel weet. Nu kom je er achter dat dat niet altijd zo is.’ Het herkennen van laaggeletterdheid is niet altijd makkelijk. In de training kwamen praktische tips aan bod om laaggeletterdheid bij een patiënt te herkennen en bespreekbaar te maken. Na de eerste trainingsdag konden een aantal tips al direct toegepast worden. Een van de deelnemers zei: ‘ik merk dat ik nu sneller mijn voelsprieten op heb’.
Handvatten
Ook werden patiëntgesprekken geoefend in de training. De voorbeelden kwamen uit de dagelijkse praktijk van de deelnemers, zij brachten deze zelf in. De deelnemers oefenden met elkaar en met een trainingsacteur. Het werken met een acteur werd als een grote meerwaarde ervaren: ‘zij blijft goed in haar rol en ik heb veel aan de feedback’. Eén van de handvatten die geoefend werd was de teach back methode; het stellen van terugkoppelingsvragen, of de patiënt het vertelde in eigen woorden laten herhalen. De deelnemers leerden hoe ze deze en andere technieken in konden zetten om de patiënt te coachen tot betere zelfzorg.
‘Hier wordt nog geen scholing in gegeven’
Bewustzijn
Het onderwerp ‘laaggeletterdheid’ behoeft meer aandacht in de dagelijkse praktijk. Veel zorgverleners zijn zich er (nog) niet van bewust dat patiënten laaggeletterd kunnen zijn. ‘Hier wordt nog geen scholing in gegeven’ zei een van de deelnemers, ‘de training is wel een verrijking’. ROS Friesland wil graag meer bewustzijn creëren op het gebied van laaggeletterdheid. Wilt u meer weten over dit onderwerp, of bent u geïnteresseerd in een training? Neem dan contact op met onze adviseur Erwin Brameijer.
Meer lezen?
– Factsheet ‘beperkte gezondheidsvaardigheden en laaggeletterdheid’
– Herkennen laaggeletterdheid en effectief communiceren
